Yunuslar, dünyanın en ilginç ve zeki deniz canlılarından biri olarak kabul edilir. Sevimli ve insan dostu halleriyle hemen hemen herkese sempatik gelen yunusların, kendi habitatlarında ise nasıl bir canlı oldukları uzun süre tartışma konusu oldu. Bu sosyal ve arkadaş canlısı hayvanlar hakkında yapılan araştırmalar, yunusların göründüklerinden daha karmaşık kişilik özelliklerine sahip olduğunu ortaya koymuştur. Gelin, yunusların göründükleri kadar masum olup olmadıklarını araştıran çalışmaların sonuçlarına bakalım.
Yardımsever yunuslar!
Yunusların davranışlarını anlamak için, çalışma 2018 yılında gerçekleşen bir olaya atıfta bulunarak başladı. Yeni Zelanda’da iki cüce balina sahilde mahsur kaldı. Koruma görevlileri, onları daha derin sulara geri götürmek için iki saat boyunca çaresizce uğraştı.
Şişe burunlu yunus, hiçbir dış zorlama veya etki olmaksızın, iki balinaya “yardım etmeye” karar verdi. Yarım saat içinde yunus, balinaları sulara geri götürmeyi başardı. Peki yunusu bu davranışı yapmaya iten sebep neydi?
Özgecilik nedir?
Hayvanlarda özgecilik (altruism), bir bireyin başka bir bireye yardım ettiği ve bu yardımın, yardım eden bireyin kendisi için bir maliyeti olmasına rağmen diğer bireyin yararına olan davranışlarını tanımlar, Özgecil davranışlar, biyolojik olarak hayvanların genlerini gelecek nesillere aktarma olasılığını artırarak evrimsel avantaj sağlayabilir.
Özgecil davranışlar, memeliler ve kuşlar gibi daha karmaşık türlerde de gözlemlenebilir. Örneğin, filler ve yunuslar gibi bazı türler, hasta veya yaralı bireylere yardım etmek için özgecil davranışlar sergileyebilirler. Bu türlerde özgecilik, sosyal yapı ve işbirliği ile yakından ilişkilidir ve grup üyeleri arasındaki bağları güçlendirir. Görünen o ki neredeyse her yunus türü, özgecil davranışlar sergilemektedir.
Yunusları özgeci davranmaya sürükleyen nedir?
Yunuslar özgeciliği kısasa kısas olayları olarak ele alır. Bir yunus size yardım ederse, muhtemelen size yardım ettiğini hatırlayacaktır ve bir çıkmazdaysa, iyiliğinize karşılık veri vermeyeceğinizi kontrol edebilir ve görebilir. Bunu yapmazsanız, size yardım etmeyi bırakacaktır.
Bir anlamda yunuslar, insanlara benzer bir şekilde karşılıklı fedakarlığı destekleyecek şekilde evrimleşmiştir. İnsanlar etkileşimlerimizde tamamen özgecil değildir, ancak özgecil davranışları kendi yararımıza kullanabileceğimizin farkındayız. Yunuslar da birer iyilik melekleri değil, karşılıklı çıkarlarının peşinden koşarlar.
